Opis programu
Programy PS_DK_3_3 oraz Hartley służą do wyznaczanie funkcji regresji w postaci wielomianu drugiego stopnia, dla przypadku planów eksperymentalnych trój-poziomowych. Plany trój-poziomowe, czyli takie, w których czynniki wejściowe (w liczbie k) przybierają wartości na trzech poziomach zmienności, umożliwiają uzyskanie modelu matematycznego badanego procesu w postaci wielomianu drugiego stopnia, wygodnej do analizy matematycznej i badan modelowych [1]:

y=bo+suma(bk*xk)+suma(bkk*xk2)+suma(bki*xk*xi)

Model kwadratowy powinien być stosowany do opisu obszaru zawierającego ekstremum badanej funkcji (punkt stacjonarny badanego procesu). Takie procesy, w których przybliżenie liniowe jest nieadekwatne, znacznie lepiej można opisywać adekwatnymi zależnościami drugiego stopnia, a czynniki wejściowe powinny przyjmować wartości na trzech poziomach zmienności.
W planach trój-poziomowych dokonuje się kodowania czynników zmiennych, budowy matryc planowania i matematycznej obróbki wyników badań. Programy realizują całość zagadnienia.
Kodowanie czynników
Matryca planu Hartleya
W trakcie obliczeń wykonywane są między innymi następujące kroki:
- test powtarzalności doświadczenia (statystyka Cochrana)
- wyznaczenie współczynników równania regresji
- ocena istotności współczynników regresji (test t-Studenta)
- generacja ostatecznej, zakodowanej postaci równania regresji
- ocena adekwatności równania regresji (test Fishera)
- odkodowanie równania regresji
Jeśli na którymś z etapów obliczeń pojawią się problemy, wówczas wypisywane są odpowiednie komunikaty.
Okienko obliczeń 1
Okienko obliczeń 2
Programy mają opcje generacji wykresów przestrzennych (3D) i płaskich (2D) oraz konfiguratory ułatwiające przygotowanie wykresów.
Konfiguracja funkcji regresji
Rysunek 3D funkcji regresji
Konfiguracja funkcji regresji
Funkcja regresji Ra=F(P)
Funkcja regresji Ra=F(P,r)
Funkcja regresji Ra=F(s,r)
Program Hartley ma dodatkowo możliwość optymalizacji funkcji obiektu badań. Można poszukiwać minimalnych lub maksymalnych wartości funkcji dla dowolnie zadawanych punktów startowych. Program sygnalizuje naruszenie obszaru dopuszczalnego przez punkt startowy ale pozwala na wykonanie obliczeń.
Optymalizacja - minimum funkcji
Optymalizacja - maksimum funkcji
Każdy z programów posiada instalator, pomoc oraz dostęp do strony internetowej (https://plany.programy-mm.pl), skąd można pobrać wersje uaktualniające (instalacyjne). Programy można uruchamiać na dowolnym systemie operacyjnym Windows.

Sposób korzystania z programu Hartley można zobaczyć na specjalnie przygotowanej prezentacji (niestety, archiwalna z 2015 roku - nowa w opracowaniu). Można również, w dowolnym momencie pracy każdego z programów, uruchomić pomoc kontekstową, gdzie dość szczegółowo opisano wszystkie, podstawowe funkcje programu.


[1] Korzyński M.: Metodyka eksperymentu. Planowanie, realizacja i statystyczne opracowanie wyników eksperymentów technologicznych. Wydawnictwo WNT, Warszawa.